چگونه کرایه حمل دریایی را محاسبه کنیم؟ راهنمای کامل هزینه‌های حمل و نقل دریایی

حمل و نقل دریایی یکی از ارزان ترین و پرکاربردترین روش های جابجایی کالا در سطح بین المللی است. اما محاسبه کرایه حمل دریایی پیچیدگی های خاص خود را دارد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این مطلب، تمام عوامل تأثیرگذار بر هزینه حمل دریایی و روش های دقیق محاسبه آن را بررسی می کنیم.

عوامل مؤثر بر هزینه حمل دریایی

۱. نوع محموله

هزینه حمل دریایی به نوع کالای حمل شده بستگی دارد. کالاها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند:

• کالای عمومی (General Cargo): کالاهای معمولی که در کانتینر حمل می شوند.

• کالای فله (Bulk Cargo): کالاهایی مانند غلات، زغال سنگ، سنگ آهن که بدون بسته بندی حمل می شوند.

• مواد شیمیایی و مایعات (Liquid & Hazardous Cargo): نیاز به تجهیزات خاص و هزینه های بالاتر دارند.

۲. روش حمل: کانتینری (FCL/LCL) یا فله ای

• FCL (Full Container Load): کرایه حمل بر اساس یک کانتینر کامل محاسبه می شود.

• LCL (Less than Container Load): هزینه بر اساس فضای اشغالی محموله در کانتینر محاسبه می شود.

• حمل فله ای: هزینه ها بر اساس تناژ یا حجم بار تعیین می شوند.

۳. مسیر و مسافت حمل

مسافت بین بندر مبدأ و مقصد تأثیر مستقیمی بر کرایه حمل دارد. هرچه مسیر طولانی تر باشد، هزینه حمل افزایش می یابد.

۴. وزن و حجم بار

کرایه حمل بر اساس وزن واقعی یا وزن حجمی بار محاسبه می شود، هرکدام که بیشتر باشد.

CBM (Cubic Meter): متر مکعب که برای محموله های LCL استفاده می شود.

CBM (متر مکعب) واحد اندازه‌گیری حجم است که برای محموله‌های LCL (Less than Container Load) در حمل‌ونقل دریایی استفاده می‌شود. در محموله‌های LCL، چون بارها معمولاً از چندین مشتری مختلف ترکیب می‌شوند تا یک کانتینر کامل را پر کنند، هزینه حمل بر اساس حجم محموله‌ها محاسبه می‌شود.

محاسبه هزینه حمل دریایی برای محموله‌های LCL معمولاً بر اساس دو معیار انجام می‌شود: حجم (CBM) و وزن. اما در اغلب مواقع، اگر وزن محموله کم باشد ولی حجم زیادی داشته باشد، هزینه‌ها بر اساس حجم محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر محموله‌ای حجم بیشتری داشته باشد ولی وزن کمی داشته باشد، حمل‌ونقل براساس CBM محاسبه خواهد شد.

معمولاً، هر کانتینر استاندارد در حمل‌ونقل دریایی ظرفیت مشخصی از حجم دارد (مثل ۲۰ فوت یا ۴۰ فوت)، و برای محموله‌هایی که از این ظرفیت کمتر هستند، هزینه به ازای هر متر مکعب محاسبه می‌شود. به همین دلیل، دقت در اندازه‌گیری حجم محموله‌ها بسیار مهم است تا هزینه دقیق‌تری برای حمل‌ونقل برآورد شود.در نهایت، ممکن است نرخ‌های مختلفی برای CBM بسته به مقصد، نوع کالا، و شرکت حمل‌ونقل وجود داشته باشد.

• وزن حجمی (Volumetric Weight): درصورتی که حجم بار از وزن واقعی آن بیشتر باشد، هزینه بر اساس حجم محاسبه می شود.

۵. هزینه های بندری و گمرکی

شامل هزینه های بارگیری، تخلیه، انبارداری، ترخیص و مالیات های محلی می شود که بر قیمت نهایی تأثیر دارد.

۶. بیمه حمل و نقل

بیمه بار یکی از هزینه های اضافی اما ضروری است که می تواند بر اساس ارزش محموله محاسبه شود.

۷. فصل و تقاضای بازار

در فصول پرتقاضا مانند پایان سال میلادی و تعطیلات جهانی، هزینه حمل افزایش می یابد.همچنین آب و هوا هم تاثیر زیادی در هزینه ها دارد.

نحوه محاسبه کرایه حمل دریایی

۱. محاسبه هزینه حمل کانتینری

• FCL: هزینه بر اساس نرخ ثابت هر کانتینر تعیین می شود (مثلاً ۲۰ فوت یا ۴۰ فوت).

• LCL: هزینه بر اساس متر مکعب (CBM) یا وزن تن محاسبه می شود.

۲. محاسبه هزینه حمل فله ای

• نرخ حمل بر اساس تناژ یا متر مکعب کالا تعیین می شود.

• معمولاً قیمت به ازای هر تن (MT) یا هر CBM اعلام می شود.

۳. هزینه های جانبی

علاوه بر کرایه پایه، هزینه های زیر نیز در نظر گرفته می شوند:

• هزینه های ترمینال و بندری

• هزینه سوخت (BAF – Bunker Adjustment Factor)

• هزینه اسناد و مدارک (Documentation Fees)

• هزینه های دپو و انبارداری (Storage Fees)

• هزینه های بازرسی و کنترل کیفی

نقش اینکوترمز (Incoterms) در تعیین هزینه حمل

اینکوترمز مشخص می کند که چه کسی مسئول پرداخت هزینه های حمل، بیمه و گمرک است. برخی از رایج ترین اینکوترمزها:

• EXW (Ex Works): تمام هزینه ها بر عهده خریدار است.

• FOB (Free On Board): فروشنده تا لحظه بارگیری هزینه را پرداخت می کند.

• CIF (Cost, Insurance & Freight): فروشنده هزینه حمل و بیمه را تقبل می کند.

روش های استعلام نرخ کرایه حمل دریایی

۱. استعلام از خطوط کشتیرانی

مستقیم از شرکت های کشتیرانی می توان نرخ دریافت کرد.

۲. استفاده از پلتفرم های آنلاین

برخی از سایت های بین المللی نرخ های به روز را ارائه می دهند.

۳. تماس با شرکت های فورواردر و کارگزاران حمل ونقل

این شرکت ها نرخ رقابتی تری ارائه می دهند و خدمات تکمیلی نیز دارند.

روش های کاهش هزینه حمل دریایی

• انتخاب مسیر مناسب: مقایسه مسیرهای مختلف و انتخاب مسیر ارزان تر.

• بسته بندی بهینه: کاهش حجم بار و بهینه سازی CBM.

• استفاده از حمل ترکیبی (Multimodal Transport): ترکیب حمل دریایی با حمل زمینی یا هوایی.

• برنامه ریزی زمانی مناسب: ارسال بار در زمان های کم تقاضا.

سوالات متداول درباره محاسبه کرایه حمل دریایی

۱. آیا کرایه حمل دریایی ثابت است؟ خیر، نرخ کرایه بسته به فصل، مسیر، نوع کالا و هزینه های جانبی متغیر است.

۲. CBM چیست و چرا در محاسبه هزینه حمل اهمیت دارد؟ CBM مخفف متر مکعب (Cubic Meter) است که حجم کالا را مشخص می کند. در حمل LCL، کرایه بر اساس CBM محاسبه می شود.

۳. آیا می توان هزینه حمل دریایی را کاهش داد؟ بله، با انتخاب روش حمل مناسب، بسته بندی بهینه، انتخاب مسیر ارزان تر و برنامه ریزی بهتر می توان هزینه ها را کاهش داد.

محاسبه کرایه حمل دریایی به عوامل متعددی مانند نوع کالا، وزن، حجم، مسیر، هزینه های بندری و اینکوترمز بستگی دارد. برای دریافت بهترین نرخ، می توان از شرکت های حمل ونقل، خطوط کشتیرانی و پلتفرم های آنلاین استعلام گرفت. همچنین، با بهینه سازی روش های حمل، می توان هزینه ها را کاهش داد و حمل ونقل مقرون به صرفه تری داشت.

برای استعلام قیمت و دریافت مشاوره در مورد حمل ونقل دریایی و انتقال بارهای تجاری از دبی به ایران و برعکس با ما تماس بگیرید.